گفتگو با رزا مهرابی متخصص سرمایه گذاری خطرپذیر

صنعت سرمایه گذاری خطرپذیر در سال ۱۹۴۶ زمانی که ژرژ دوریو Georges Doriot ، پدر سرمایه گذاری خطرپذیر، و همکارانش، شرکت تحقیقات و توسعه آمریکا، اولین شرکت سرمایه گذاری مخاطره آمیز عمومی را راه اندازی کردند، آغاز شد. بهترین سرمایه گذاری آنها ۷۰۰۰۰ دلاری بود که در سال ۱۹۵۷ برای کمک به تامین مالی Digital Equipment Corporation خرج کردند. یازده سال بعد، ارزش این سرمایه گذاری پس از عرضه اولیه شرکت به بیش از ۳۵۵ میلیون دلار رسید!

اکنون، هفت دهه پس از آن، این صنعت قوی، واقعاً فعال، و مانند همیشه جالب است. ممکن است بگویید که  بازار سرمایه گذاری در سال ۲۰۲۳ در حال فروپاشی بود. بله این یک حقیقت این است که بودجه سالانه این صنعت ۴۲ درصد کاهش یافت، معاملات به پایین ترین حد در ۶ سال گذشته سقوط کرد و تولدهای یونیکورن ها به پایین ترین سطح خود از سال ۲۰۱۶ رسید. در سطح جهانی، Q4’۲۳ سخت ترین سه ماهه برای VC های جهانی در ۶ سال گذشته بود.

اما این افول آن گوشه هایی از بازار را از تاب آوری بیشتری برخوردارند را نیز آشکار نمود. مطابق با ….استارت‌آپ‌های متمرکز بر پایداری و هوش مصنوعی، همچنین جریان معاملات M&A در اروپا روند رشد متعارفی همراستا با سالهای قبل از کوید را تجربه کردند.

پس می بینیم که همواره حتی در دوران افول نیز این صنعت شگفتی هایی از خود نمایان ساخته است. خب حال سوال این است که آیا سال جدید سال خوبی برای ورود و ادامه یا حتی شروع مسیر شغلی در صنعت  VC است؟ بله، اینطور است!

در تایید این پاسخ مثبت به سراغ رزا مهرابی رفتیم که نزدیک به یک دهه افت و خیز در این صنعت را در جغرافیای مختلف از خاورمیانه تا اروپا و آمریکا تجربه نموده است.

رزا مهرابی دارای دکتری کارآفرینی با تخصص ایجاد کسب و کار جدید از دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد تخصصی مالی از دانشگاه ULB، مدرسه کسب و کار Solvay، بروکسل بلژیک و کارشناسی برق گرایش مخابرات از دانشگاه اصفهان می باشد.

وی در زمینه آکادمیک از  سابقه انتشار دو کتاب تخصصی حاوی سرفصل های اصلی دوره کارشناسی ارشد کارآفرینی با عناوین، تصمیم گیری کارآفرینان، رویکرد کیفی انتشارات سمت و ایده ها و فرصت های کارآفرینانه، ارزیابی و تحلیل محیطی انشارات جهاد دانشگاهی می باشد. وی به عنوان پذیرفته شده استعداد درخشان در دوره دکتری کارآفرینی، تاکنون ۱۲ مقاله آکادمیک با محوریت کارآفرینی، بازاریابی کارآفرینانه، سرمایه گذاری خطرپذیر، و تامین مالی پایدار را به چاپ رسانده است.

از سال ۲۰۱۲ با پیوستن به تیم اولیه ای که مسئولیت ایجاد و توسعه اولین نهاد سرمایه گذاری خطرپذیر خصوصی را در ایران بر عهده داشتند پا به این صنعت جذاب و پرچالش گذاشت. وی سابقه ارزیابی و ارزش گذاری بالغ بر ۱۲۰ طرح استارت آپی در حوزهای های تک، منتورشیپ تیم های استارت آپی پذیرفته شده در دوره های شتاب دهی، برگزاری ورک شاپ های تخصصی در زمینه های توسعه مدل کسب و کار، نحوه ارائه پیچ دک به سرمایه گذار را در رزومه خود دارد. علاوه بر این وی به عنوان استاد مدعو در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تدریس دوره کارآفرینی به دانشجویان طراحی صنتعی مشغول بوده است. در حوزه توسعه کسب و کارنیز به عنوان راهبر و عضو هیئت مدیره در استارت هایی منجمله کتاب پلاس نقش آفرینی نموده است. وی دارای سابقه فعالیت های بین المللی به عنوان آنالیزور سرمایه گذاری در برترین سرمایه گذاری خطرپذیر خاورمیانه  و آنالیزور ریسک بازار در یک بانک سرمایه گذاری در بلژیک را نیز در رزومه کاری خود دارد و اخیرا نیز همکاری خود را با یک سرمایه گذاری خطرپذیر در سیلیکن ولی آغاز نموده است.

با توصیفات فوق می توان اذعان نمود که به سراغ فرد موثقی برای پاسخ به سوال اصلی این مقاله رفته ایم. صحبتهای وی در پاسخ به سوال پیوستن به سرمایه گذاری خطرپذیر آری یا نه را در ذیل می خوانیم:

جدا از دلایل واضح تمایل به دنبال کردن شغل در VC ها منجمله وظایف سرگرم کننده و چالش برانگیز، پاداش مالی، تعامل و همراهی با  برترین ذهن ها در جهان و داشتن شانس ایجاد تفاوت، محیط فعلی VC با افت و خیزهایش یک فرصت منحصر به فرد پیش روی  شما قرار دهد در ذیل به چند مورد عمده از آنها اشاره می شود. تصور کنید که بخشی از وظایف روزانه شما گوش کردن به داستان های هیجان انگیز فراز و فرود کارآفرینان باشد.

شاید برایتان جالب باشد بدانید که VC گری فقط در مورد پول نیست. همه ما معاملات موفقی مانند سرماهیه گذاری موفق ۶۰ میلیون دلاری سکویا در واتس اپ و بازده ۳٫۵ میلیارد دلاری آن را در ذهن داریم. گذشته از این نگاهی گذرا به فصول عملکردی سرمایه‌گذاری های خطرپذیر به ما نشان می‌دهد که در بیشتر موارد نمیتوان بازدهی آنها را  با سرمایه‌گذاری در صندوق های شاخص S&P 500 (یا ETF) مقایسه نمود چرا که به وضوح این مدلهای مرسوم عمدتا بازدهی بهتری را رقم زده اند. پس پول نباید انگیزه اصلی سرمایه گذاران خطرپذیر باشد. پس چه چیزی VC را تحریک می کند؟

سرمایه گذاران خطرپذیر فرصت همکاری با نوآورانه ترین و هیجان انگیزترین استارت آپ های جهان، یادگیری در مورد صنایع مختلف، و همگامی با فناوری های نوین را برای شما فراهم می کنند. شما از این طریق می توانید گامهایی فراتر از رویکردهای مرسوم در یادگیری را تجربه کنید. شما این فرصت را دارید که بخشی از فرایند خلق ارزش برای جامعه، کاربران/مشتریان باشید.

من به پول هوشمند اعتقاد دارم. شما نیز اگر تجربه کار در وی سی را داشته باشید همین دیدگاه را خواهید داشت. وی سی ها فقط پول نقد نمی آورند، آنها تجربه، دانش و شبکه خود را به اشتراک می گذارند.

بیشتر اوقات وی سی ها خود متشکل از کارآفرینان موفق هستند. آنها تجربه های موفق زیادی در سرمایه گذاری ها و ایجاد شبکه های بزرگ دارند. اینها برای کارآفرینان نوپا کلیدی هستند. دریافت بازخورد سازنده در مورد چگونگی بهبود یک محصول یا سازمان می تواند تفاوت بزرگی برای یک استارت آپ ایجاد کند.

خلاصه کلام با کار در وی سی شما هر روز یاد می گیرید. ارتباط روزانه با افراد خلاق زندگی را جذاب می کند. من متقاعد شده ام که کارآفرینان دیدگاه خود را همواره گسترش می دهند و دنیای کسب و کار هر روز در حال تغییر است. اگر می خواهید به روز بمانید، به یک ذهن باز نیاز دارید و چه کسی می تواند منبع یادگیری بهتری نسبت به کارآفرینان مبتکر و پرشور باشد؟

در نهایت، من فکر می کنم که با کار در وی سی شما به بخشی از یک داستان تبدیل می شوید و هیچ چیز لذت بخش ترو از دانستن اینکه شما بخشی از تغییر هستید و به ایجاد موارد  ارزشمند کمک کرده اید وجود ندارد.