انواع مدلهای نوآوری
مردم همیشه در این مورد که آیا شرکتها و کمپانیهای مختلف فرایند و پروسهی نوآورانه داشتهاند یا نه شک دارند. در حقیقت راهی برای تشخیص نوآوری در شرکتهای مختلف وجود ندارد. جنبههای مختلفی باید مورد بررسی قرار بگیرد تا بتوان به نوع مدل نوآوری کمپانیها دست پیدا کرد. ما در اینجا این مسئله را به دو بعد تکنولوژی و بازار تقسیمبندی میکنیم و ۴ مدل نوآوری را توضیح خواهیم داد. حالا چرا تکنولوژی و مارکت؟ چون برای کمپانیها در عصر حاضر این دو مورد مهمترین مسائل هستند و باید خودشان را در این جنبهها تقویت کنند پس نیاز به فعالیت و روند نوآورانه دارند.
۱- نوآوری افزایشی
یکی از متداولترین فرمهای نوآوری به نام افزایشی یا Incremental شناخته میشود. این مدل از نوآوری به معنای استفاده از تکنولوژی موجود و در دسترس برای اضافه کردن قابلیتها و ارزشهای جدید به مجموعه است. استارتاپها عمدتا با مشکل سرمایه و منابع دست و پنجه نرم میکنند. پس باید بتوانند با داشتههایشان حرکتی جدید و نوآورانه خلق کنند. همین خلاقیت در بعد بازار هم به کار گرفته میشود. در حقیقت مدلهای جدید و نوآورانه برای بازاریابی و مارکتینگ و تبلیغات استفاده میشوند تا مشتریهای بیشتری جذب شوند.
اگر بخواهیم مثال بزنیم: اضافه کردن یک محصول یا یک قابلیت جدید به محصولات و خدمات میتواند یک ارزش افزودهی نوآورانه باشد. حتی حذف کردن نواقص و قابلیتهای مزاحم هم میتواند در این ردهبندی قرار بگیرد. آپدیتهای کوچک و مینور و بهبود تجربهی کاربری مشتریان میتواند این ارزش را ایجاد کند.
این مدل از خلاقیت و نوآوری معمولا با تغییرات کوچک آغاز میشود. چرا که تغییرات کوچک معمولا سرمایه و منابع کمتری نیاز دارند و استارتاپها و کمپانیها میتوانند این موارد را سازماندهی کنند. توجه داشته باشید که این مدل از خلاقیت تنها برای استارتاپها و مجموعههای کوچک نیست. حتی کمپانیهای بزرگ هم روزانه با آپدیتها و محصولات جدید قصد دارند تا به روند پیشرفت خود سرعت ببخشند.
۲- نوآوری مخرب
نوآوری مخرب به این معنا نیست که قرار است یک کمپانی یا یک مجموعه به مشکل بخورد. به این مدل از خلاقیت، دزدی یا سرقت نوآوری هم میگویند. به این معنا که شما تکنولوژی یا فرایندهای جدیدی را به بازار فعلی خود اضافه میکنید. اپل منبع این نوع خلاقیت است. در سالهای ابتدایی عرضهی آیفون وقتی که هنوز آیفون عرضه نشده بود تمام گوشیها دکمه داشتند. تا اینکه آیفون با صفحات لمسی وارد بازار شد و تمام بازار را قبضه کرد. سایر کمپانیها مجبور بودند خودشان را با این تکنولوژی و این افت فروش تطبیق دهند. در حقیقت سرقت نوآوری به این معناست که شما تمام ایدههای رقبا را خراب میکنید و به آنها مسیری دیگر میدهید.
در این حالت که شما یک تکنولوژی جدید و خاص به بازار ارائه کردهاید تمام توجهات به شما معطوف میشود. شما بازار فعلی را تخریب میکنید و تبدیل به یک پیشرو میشوید. سایر رقبا هم مجبورند دنبال شما راه بیفتند. مثالهای کمی از این نوع خلاقیت وجود دارند. اکثرا به دلیل ضعف شکست میخورند. پس تا زمانی که از ایده و نحوهی پروموت کردن و بازاریابی برای این ایده مطمئن نشدهاید نباید آن را اجرایی کنید.
۳- نوآوری ساختاری یا Architectural
نوآوری ساختاری سادهترین شیوهی خلاقیت و اجرای فرایندهای نوآورانه است. به این معنا که شما درسها، مهارتها و تکنولوژیهای خاص را در یک بازار و مارکت متفاوت پیاده میکنید. به طور مثال در سالهای ۱۹۱۰ برای اولین بار اصول روانشناسی در تبلیغات استفاده شد. تا قبل از آن تبلیغات صرفا به یک شیوهی خاص دنبال میشد. اما با ورود روانشناسی و مهارتهای روانشناسی به تبلیغات تمام ورقها برگردانده شد. ادوارد برنیز و بعد از آن دیوید آگیلوی سردمداران استفاده از این مهارتها در تبلیغات بودند.
در سال ۱۹۶۶ ناسا برای ارسال سفینه از سطح زمین از نوعی فوم استفاده میکرد که فشار وارد به سطح زمین را کاهش میداد و با تغیر فشار دوباره به حالت اولیهاش برمیگشت. سالها بعد همین تکنولوژی در داروسازی، ساخت پدهای پزشکی و ورزشی استفاده شد. در حقیقت، ایدهای که از قبل کامل ساخته و پرداخته شده بود در ساختاری جدید ظهور کرد و حالا همهگیر شده است و بیشتر با نام فومهای حافظهدار شناخته میشود.
۴- نوآوری رادیکال
نوآوری رادیکال مادر صنایع و تفکرات جدید است. در حقیقت اکثر ما وقتی از خلاقیت صحبت میکنیم منظور ما چنین چیزی است. اینکه محصول یا سرویسی جدید ایجاد کنیم که نمونهی مشابه آن تا حالا وجود نداشته است. این نوع خلاقیت میتواند به معنای یک انقلاب جدید در صنعت باشد. به طور مثال هواپیما در ابتدا یک روش حمل و نقل نبود. اما بعد از اینکه برادران رایت این ابزارها را تولید کردند رفته رفته تبدیل یک صنعت جدید شد.
این دست نوآوریها در جهان کمتر دیده میشوند. اما به محض اینکه روشی برای درآمدزایی باشد به سادگی رشد میکند و مثل یک بمب صدا میکند. اختراع رادیو یکی از این موارد بوده است. تلفن، تلگراف و راهاندازی اینترنت و بسیاری از موارد دیگر نمونههایی هستند که میتوان به عنوان این سبک از خلاقیت نام برد. این نوع خلاقیتها بیشتر در حیطهی علم اتفاق میافتند. این نوع خلاقیت انقلابی ایجاد میکند که نهتنها یک صنعت بلکه صدها صنعت و زیرشاخهی جدید از آن متولد میشوند.
جمع بندی
این ۴ مدل از خلاقیت یعنی افزایشی، مخرب، ساختاری و رادیکال گونههایی از نوآوری هستند که در حال حاضر بیشترین میزان استفاده از آن در کمپانیها، شرکت و استارتاپهای مختلف اجرایی میشود. اما این مدلها چه کمکی به ما میکنند؟ بسیاری از کسب و کارها هنوز هم فکر میکنند نوآوری به معنای خلق چیزی تازه و بکر است. در حالی که میبینیم که در اکثر شرکتها نوآوری آهسته و پیوسته و با تغییرات کم اتفاق میافتد و سپس به نتیجه میرسد.
اگر شما هم یک کسب و کار یا یک استارتاپ دارید ببینید مدل خلاقیت در مجموعهی شما به چه شکل است. چگونه میتوانید افراد را درگیر این فرایندهای نوآورانه کنید؟ چگونه میتوانید این نوع مدلهای نوآورانه را تبدیل به نقطهی قوت مجموعهی خود کنید؟ اگر بتوانید جواب دقیقی برای این سوالها پیدا کنید مطمئنا میتوانید پیشرفت خودتان و مجموعهتان را رقم بزنید.