آشنایی با شتابدهنده ها
استارتاپ ها می‌توانند به تنهایی فعالیت کنند. بدون اینکه تیم یا نیروی خارجی دیگری به آن‌ها کمک کند. اما این استارتاپ ها کار سختی در پیش دارند چرا که تازه‌کار بودن در هر چیزی به مشکلات جدیدتر و ناشناخته‌ای می‌انجامد که حل کردن آن‌ها سخت و فرسایشی است. اما در حال حاضر سرمایه‌گذاران و سازمان‌هایی هستند که برنامه‌های کاری و سرمایه‌ی استارتاپها را تامین می‌کنند تا این استارتاپها بدون کمبود منابع رشد کنند. اصطلاحا به آن‌ها شتابدهنده یا Accelerator می‌گویند.
کارهایی که شتابدهنده ها انجام می‌دهند شامل منتورشیب و مدیریت بیرونی کسب و کار، کوچ کردن و تدوین استراتژی‌های کسب و کار برای استارتاپها، آموزش، حمایت مالی و … می‌باشند. ایده این کار اولین بار در سال ۲۰۰۵ شکل گرفت و بعدها سازمان‌های زیادی تحت عنوان شتابدهنده شروع به فعالیت کردند. در ادامه شما را با نحوه کار شتابدهندهها و خدمات و مزایای آن‌ها آشنا خواهیم کرد تا راحت‌تر در مورد همکاری و یا عدم همکاری با شتابدهندهها تصمیم بگیرید.
نحوه کار شتابدهنده ها:
به مسیر رشد یک استارتاپ نگاه کنید. در مراحل اولیه لانچ استارتاپ که هنوز تیم‌سازی به طور کامل انجام نشده است. محصولات و خدمات در حد اولیه هستند و هنوز به بهره‌برداری کامل نرسیده‌اند و خبری از مشتری هم نیست استارتاپها به شدت تحت فشارند. هم مشکلات مالی به آن‌ها فشار می‌آورد و هم کمبود منابع انسانی دارند. هیچ ورودی مالی به مجموعه وجود ندارد و امید به آینده کم‌تر و کم‌تر می‌شود.
در اینجا شتابدهنده ها می‌توانند این وضعیت بحرانی را حل و فصل کنند. در نگاه اکثر استارتاپها، شتابدهنده تنها پلی برای جذب سرمایه است و این کاملا درست است. شتابدهنده ها در مرحله اول یا همان فاز اولیه سرمایه‌گذاری می‌توانند بسیاری از نیازهای مالی کسب و کار را برآورده کنند. در این حالی است که اگر شما محصول و خروجی نهایی نداشته باشید هیچ سرمایه‌گذاری روی استارتاپ شما حساب نمی‌کند. در اینجا شتابدهندهها وارد کار می‌شوند و استارتاپ شما را ارزیابی می‌کنند و می‌بینند که آیا پتانسیل درآمدی دارد یا نه. در ادامه از صندوق سرمایه‌گذاری یا از طریق سرمایه‌گذاران خود مجموعه نیازهای مالی و منابع انسانی و منابع لازم برای تولید را فراهم می‌کنند.
اما سرمایه‌گذاری تنها بخشی از فعالیت‌های شتاب‌دهنده‌هاست. در مورد نحوه کار شتابدهندهها چند نکته نباید فراموش شود. اینکه شتابدهنده ها تنها با استارتاپ‌هایی همکاری می‌کنند که مدل کسب و کار و MVP مشخص داشته باشند. هدف آن‌ها از این همکاری هم رشد کسب و کار و رساندن آن به یک حالا پایا و رو به رشد است.
فعالیت‌های شتاب‌دهنده‌های واقعی و با کیفیت شامل موارد زیر است:
- سرمایه‌گذاری در فاز اولیه
- منتورشیپ و ارائه راه‌حل‌ها توسط متخصصین حوزه‌های مختلف کسب و کار
- شبکه‌سازی
- سرمایه‌گذاری شخصی بر روی پروژه‌هایی که پتانسیل بسیار بالایی برای درآمدزایی دارند.
- در بسیاری از مواقع پیدا کردن تیم و منابع انسانی هم توسط شتابدهندهها انجام می‌شود.
در طرف دیگر ماجرا انکوباتورها قرار دارند که به استارتاپ‌هایی که هنوز مدل کسب و کار ندارند کمک می‌کنند تا ایده خودشان را توسعه دهند. یعنی زمانی که استارتاپ در حد یک ایده است. تمام مراحل بعدی مانند کوچینگ، ارائه جایی برای کار کردن، مراحل قانونی ثبت استارتاپها، برنامه‌ریزی کسب و کار، پروتوتایپینگ و توسعه محصولات و … بخشی از فعالیت‌های انکوباتورها هستند. سرمایه‌گذاری هم در این مجموعه‌ها انجام می‌شود. اما بیشتر از جانب دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان است که برای رشد علمی انجام می‌شود و سرمایه‌گذاری شخصی به هیچوجه در انکوباتورها صورت نمی‌گیرد.
مزایای شتابدهنده ها:
شتابدهندهها اثر بزرگی روی رشد استارتاپها دارند. بسیاری از شرکت‌های بزرگ که امروزه آن‌ها را می‌شناسیم در مراحل اولیه به کمک یک شتابدهنده رشد کرده‌اند و حالا توانسته‌اند به صورت مستقل کار کنند. برخی از مزایای شتابدهندهها عبارتند از:
- حل مشکلات مالی و سرمایه‌ای استارتاپها: به طور مثال استارتاپ‌های حوزه دارو می‌توانند از نفوذ و قدرت این Accelerator ها استفاده کنند و موادی که در حالت تحریم قرار دارند را تامین کنند. استارتاپ‌های حوزه کسب و کار و IT می‌توانند برای بستر شبکه و یا هزینه‌های توسعه روی کمک شتابدهندهها حساب کنند.
- منتورشیپ مجموعه: کسب و کارها در ابتدای کار با سعی و خطا شروع می‌کنند. این سعی و خطا باعث می‌شود تا سرعت رشد مجموعه کم‌تر شود. به طور مثال اگر استارتاپی بخواهد با دیجیتال مارکتینگ مشتری جذب کند در ابتدای کار ممکن است با سوالات و سردرگمی‌های زیادی روبرو شود. اما با یک منتورشیپ مناسب و معرفی افراد دارای صلاحیت این فرایند بدون سعی و خطا و در مسیر درستش جلو می‌رود.
- معرفی به سرمایه‌گذارها: جذب سرمایه رویای هر استارتاپ است. چرا که استارتاپها قابلیت مقیاس‌پذیری دارند و تنها در صورتی این مقیاس‌پذیری به درستی انجام می‌شود که سرمایه‌ای به مجموعه تزریق شود. در اینجا Accelerator ها می‌توانند مسیر را کمی سرراست‌تر کنند و سرمایه‌گذارهای راغب برای این استارتاپ را معرفی کنند تا این فرایند سرعت بگیرد.
- شبکه‌سازی: بسیاری از استارتاپ‌های ایرانی نمی‌دانند تنها راهی که می‌توان با سرعت و کیفیت بالا رشد کرد شبکه‌سازی است. شناختن استارتاپ‌های مشابه، افراد خبره در زمینه‌های مختلف، ایونت‌ها و رویدادها و مواردی از این دست می‌تواند گام مهمی در زمینه رشد استارتاپ‌هاست که شتابدهندهها چنین بستری را برای کسب و کارها ایجاد می‌کنند.
- تحقیقات بازار
- نمونه‌سازی
- برندینگ
- تبلیغات
- فضای کاری اشتراکی
اگر به لیست خدمات شتابدهنده نگاهی بیندازید خواهید دید که هر شتابدهنده خدمات خاص خودش را دارد. برخی در مرحله پیش‌شتاب‌دهی فعالیت بیشتری دارند و برخی در مراحل نهایی شتاب‌دهی دارند.
مراحل جذب طرح شتابدهنده ها:
هر شتابدهنده اصول و قواعد خاص خودش را برای جذب استارتاپها دارد. نمی‌توان به طور دقیق گفت که آیا یک استارتاپ می‌تواند با شتاب‌دهنده‌ی خاصی همکاری کند یا خیر. از این رو تنها راهی که شما خواهید فهمید که استارتاپ شما می‌تواند با شتابدهندهها همکاری کند این است که به وبسایت آن‌ها مراجعه کنید و شرایط آن‌ها را مطالعه کنید. در ایران شتابدهندهها و انکوباتورها به نحوی ادغام شده‌اند و به یک سازمان واحد تبدیل شده‌اند.
برای اینکه بدانید چه شتاب‌دهنده‌هایی برای کسب و کار شما و در حوزه‌ی کاری شما مناسبند در انتها لیستی از این مجموعه‌ها و سازمان‌ها را آورده‌ایم. در ضمن شتاب‌دهنده‌های معتبر خارجی را هم بیان کرده‌ایم. اگر ایده شما پتانسیل بین‌المللی دارد و نیاز به شتاب‌دهنده‌های خارجی دارید می‌توانید از لیست شتاب‌دهنده‌های خارجی استفاده کنید.
لیست شتابدهنده های ایرانی و خارجی:
نکته اینکه در این لیست هیچ ترتیب و اولویتی وجود ندارد و هر کدام از این شتابدهندهها ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و نمی‌توان گفت کدام یک بهتر است. چرا که برای هر حوزه کاری و هر استارتاپی شتاب‌دهنده‌های متنوعی وجود دارند که می‌توانید از میان آن‌ها انتخاب کنید و طرح و استارتاپ‌تان را ارائه کنید.
- شتابدهنده دیموند
- شتابدهنده تریگ آپ
- شتابدهنده فارابی
- شتابدهنده سلامت الکترونیک کارا
- شتابدهنده ستاک
- شتابدهنده پرش
- شتابدهنده پرسیس ژن
- شتابدهنده جهش
- شتابدهنده کوانتوم
- شتابدهنده کارن
- شتابدهنده سکو
- شتابدهنده نوین تک
- شتابدهنده هاردتک
- شتابدهنده فینووا
- شتابدهنده شفق
- شتابدهنده کاتالیزور
- شتابدهنده تاب تک
- شتابدهنده واتک
- مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر
- شتابدهنده نوران
- شتابدهنده لاکتوژن
تعداد شتاب‌دهنده‌های ایرانی در حال حاضر بسیار زیاد است و نمی‌توان به همه آن‌ها پرداخت اما این لیست تا حد زیادی می‌تواند به شما کمک کند.
اما شتاب‌دهنده‌های مطرح خارجی:
- Y Combinator
- AngelPad
- Amplify
- RevUP
- Upwest Lab
- Rock Health
- JumpStart Foundry
- NFX
- SixThirty
- Boost VC
- The Alchemist Accelerator